tekst door docent geo-design Baukje Rienks - afbeeldingen GRID brainstorm 1e jaars studenten GMD (Geo Media & Design)
“Studenten zullen in de toekomst voor uitdagingen komen te staan die niet vanuit de standaard denkpatronen op te lossen zijn.” Denken is het verwerken van informatie. Denkpatronen zijn de gewoonten van het denken.
De automatische piloot gericht op snelheid en ervaring zeg maar. Het doorbreken van deze patronen noemen we creatief denken en ons denksysteem vindt dat van nature lastig.
Waarom een young professional niet zonder creatief denken kan?
Creatief denken is één van de “21st century skills” Eind vorige eeuw bleek uit onderzoeken dat er andere eisen gesteld worden aan werknemers dan voorheen. Om het gat te dichten tussen de kennis en vaardigheden die leerlingen meekrijgen vanuit school en welke nodig zijn in de maatschapij is het partnership for 21st century skills (P21) opgericht. Creatief en kritische denken zijn belangrijke vaardigheden net als omgaan met nieuwe media en mediawijsheid.
afbeelding: creatieve GRID brainstorm gestart door Tessa
Creatief denken is volgens Igor Byttebier een geheel van denkattitudes, denkvaardigheden, denktechnieken en denkprocessen die de kans op patroondoorbreking, het leggen van nieuwe verindingen in onze hersenen vergroten.
De hersenen bestaan uit zo'n 100 miljard zenuwcellen. Een zenuwcel ziet eruit als een bolletje waar tot wel 100.000 draadachtige takjes als ingang en 1 takje als uitgang fungeren. Simpel gezegd hoe meer takjes je hebt hoe sneller je verbindingen kunt leggen.
afbeelding: creatieve GRID brainstorm gestart door Anouk
Hoe kan ik het ook anders zien?
Er is tegenwoordig zoveel informatie wat ruimtelijke vraagstukken extra complex maakt zodat standaard oplossingen niet meer voldoen. Om meer innovatieve ideeen te ontwikkelen is meer creativiteit nodig. Het fijne is dat iedereeen het in zich heeft om het potentieel van creatief denken te ontwikkelen. Dit is niet iets wat voorbehouden is aan mensen die het leuk vinden om te fröbelen. Echt Iedereen kan leren creatief denken. Vaak begint het met het uitstellen van je oordeel en loslaten van misvattingen zoals “je bent creatief of niet”.
Omdat creatief denken het denken in het algemeen versterkt kun je hier alleen maar voordeel uithalen. Door alleen al de vraag te stellen: “hoe kan ik het ook anders zien?” helpt. Oordelen is bijvoorbeeld in het verkeer erg belangrijk. Maar voor het oplossen van moeilijke kwesties doe je het vaak onbewust en dat belemmert. Probeer jezelf te openen voor nieuwe gedachten en verken daardoor nieuwe kansen.
Hoe zou je superheld het probleem aanpakken?
Voor de lessen gebruiken we het boek Creativitieit hoe? zo!. Erg belangrijk bij creatief denken is divergeren. De eerste ideeën die je krijgt zijn vaak gezond-verstand-ideeen. Deze komen gemakkelijk in je op. Meestal stop je als je een redelijke oplossing hebt gevonden.
Maar wil je nieuwe invalshoeken onderzoeken of innoveren dan zul je ook voorbij deze “logica” moeten kunnen denken. Dus op het moment dat je denkt: “ik weet niks meer” of “dit voelt goed” ga dan juist door want dan begint het patroondoorbreken pas en stel je jezelf open om interessante nieuwe ideeen te verzinnen.
Creative Thinking als basisvak
De studenten leren tijdens het vak creative thinking diverse divergeren technieken. Het begint altijd met een goede startvraag die start met “Hoe” of “Bedenk”.
Een aantal van deze technieken zijn brainstormen via een grid, hier vult een ander steeds het idee verder aan. maar het kan ook door bijvoorbeeld na te denken over een superheld. Wat zijn zijn/haar eigenschappen en vaardigheden. Hoe zou hij/zij dit vraagstuk oplossen? En van daaruit kun je weer nieuwe oplossingen bedenken.
Ook Tony Crabbe van het boek Nooit meer te druk heeft beschreven dat: “je denk- en creatieve vermogen je grootste goed is beroepsmatig gezien”. Hij is van mening dat je aandacht het beste kunst richten op denken in plaats van produceren.
De technieken die eerder beschreven staan helpen daarbij. In de toekomst nog veel meer werk van mensen overgenomen worden door machines maar creatief en kritisch denken blijf mensenwerk en zal daardoor nog belangrijker worden als 21st century skill.
Op Aeres Hogeschool Almere wordt dit vak aan meerdere opleidingen lesgegeven, maar ik ben van mening dat het voor alle opleidingen een basisvak zou moeten zijn.
afbeelding: creatieve GRID brainstorm gestart door Shandra